Behandeling van primaire bijnier­schors­insufficiëntie

Primaire bijnierschorsinsufficiëntie wordt behandeld met hydrocortison of cortisonacetaat (ter vervanging van cortisol) en fludrocortison (ter vervanging van aldosteron). Soms wordt ook DHEA (dehydro-epiandrosteron) gegeven.

Bij ziekte, operatie of ernstige stress moet de dosis van de medicatie (hydrocortison of cortisonacetaat) worden verhoogd. Het lichaam heeft in die situatie namelijk extra cortisol nodig. Als de dosis niet tijdig wordt verhoogd, kan een bijniercrisis ontstaan. Kenmerken van een bijniercrisis zijn: misselijkheid, braken, diarree, lage bloeddruk, hoofdpijn, temperatuurverhoging. Als niet tijdig alsnog extra medicatie wordt gegeven, kan dit levensbedreigend zijn. 

Mensen met een primaire bijnierschorsinsufficiëntie worden jaarlijks gecontroleerd door een internist (-endocrinoloog). Er wordt gekeken naar klachten en verschijnselen en er wordt bloedonderzoek verricht en zo nodig wordt de medicatie aangepast. Daarnaast wordt gelet op mogelijke complicaties van de aandoening of de ziekte op de lange termijn.

Behandeling van secundaire bijnierschors­insufficiëntie

Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie wordt behandeld met hydrocortison of cortisonacetaat. Soms moeten mensen met een secundaire bijnierschorsinsufficiëntie ook medicijnen gebruiken om een tekort van andere hormonen te behandelen, zoals schildklierhormoon, groeihormoon, antidiuretisch hormoon of geslachtshormonen. Mensen met een secundaire bijnierschorsinsufficiëntie worden gecontroleerd door een internist (-endocrinoloog). Er wordt gekeken naar resterende klachten en verschijnselen en er wordt bloedonderzoek verricht en indien mogelijk wordt de behandeling aangepast. Daarnaast wordt gelet op mogelijke complicaties van de aandoening of de ziekte op de lange termijn.

Behandeling van bijnierschors­insufficiëntie door medicatie­gebruik

Bij mensen met een bijnierschorsinsufficiëntie door medicatie gebruik (steroïd-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie) is er meestal voldoende cortisol aanwezig onder normale omstandigheden. Bij ziekte of ernstige stress, is er meer cortisol in het lichaam nodig. Mensen met een steroïd-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie hebben daarom soms hydrocortison nodig bij ziekte of stress. Soms wordt hydrocortison gebruikt om mensen die langdurig hoge doseringen steroïden hebben gebruikt, langzaam te laten afbouwen.

Bronnen: Nederlandse Vereniging voor Endocrinologie, BijnierNET